- БАРАСТЫР
- Мæрдты бæсты хицау. Уæлæуыл цыдæриддæр ис, уыимæ удæгас адæм дæр, уыдон сты Стыр Хуыцауы фæрцы. Чи амæлы, уыдон та бахауынц Мæрдты бæстæм, Барастыры дæлбармæ. Барастырмæ стыр бартæ ис. Цалынмæ адæймаг амæла, уæдмæ йын йæ бæстæм фæндаг нæй, куы амæла, уæд та йын цардмæ фæстæмæ раздæхæн нæй. Уым – Мæрдты бæсты – алцыдæр ис Барастыры къухы. Уый зоны, уæлæуыл чи куыд фæцард, æмæ йын уымæ гæсгæ Мæрдты бæсты – «йе 'цæг дунейы» – тæрхон кæны, Дзæнæтмæ йын æмбæлы, æви йæм Зындоны хъизæмæрттæ æнхъæлмæ кæсынц. Уыцы хъуыддаджы йæ рæстзæрдæдæр æххуысгæнджытæ сты Мæрдты бæсты дуаргæс ставдæнгуылдз Амултахъ æмæ æгъдауæвæрæг Аминон. Уыдон фæрцы алцыдæр ис йæ уагыл. Æрмæст иунæг хатт Нарты Сослан фехæлдта Мæрдты бæсты æгъдау. Тыхæй батыдта дуар æмæ бацыд йæ мард ус Бедухайы агурæг. Уый рахаста уæлæуыл адæммæ Мæрдты бæсты сусæг хабæрттæ. Цы диссæгтæ дзы федта, уыдон ын райхалы Бедуха, стæй йын Барастырæй ракуры, æрмæстдæр Мæрдты бæсты чи зайы, уыцы Аза-бæласы сыфтæ.Барастыр иузæрдион у Нартыл. Уæлдай тынгдæр та ауды æнахъомæй мард æнæхин сабитыл. Рæвдауы сæ. Уырызмæджы æнæном лæппуйæн та йæ бадæн ис Барастыры уæрагыл. Æмæ ма йæ суанг рæстæгмæ уæлзæхмæ дæр рауадзы. Кæсæм кадæджы:«Уæд æй иуахæмы Барастыр фæрсы:– Цæмæн æнкъард дæ, лæппу?– Ацал-ауал азы рацыди, Мæрдты бæстæм куы рбацыдтæн, уæдæй ардæм. Мæ фыд Уырызмæг ма æцæгæлон адæмы кой дæр кæны, фæлæ мæ кой – нæ, марды кæнд мын нæй, иннæ мæрдтæй уæлдай дзæгъæл дæн æз ацы ран! Барастыр, курын дæ – Мæрдты бæстæй мæ ауадз: æз мæхæдæг куы нæ бакæнон мæхи кой, уæд мæ фыдæй рохуаты баззадтæн. Дзырд дын дæттын: афæдзы кæндæн мæ цы хъæуы, уый куыддæр ссарон мæхи фæллойæ, афтæ фæстæмæ ам æмбæлдзынæн.– Дæ зæрдæхудт райсын мæ нæ фæнды, фæлæ уымæн фæрæз не 'рцæудзæн, – загъта Барастыр. – Куыддæр мæрдтæ уый базоной, афтæ дзы иу дæр ам нал фæлæудзæн, ныр дæр тыхæйты лæууынц Мæрдты бæсты.– Уымæн дын æз амал скæндзынæн: мæ Аласайæн йæ цæфхæдтæ фæстæрдæм асадздзынæн: мæрдтæ мæ фæдыл Мæрдты дуармæ куы фæуой, уæд сын-иу зæгъ: «Æркæсут, æмæ кæд мæрдтæй æддæрдæм уа фæд, уæд уæ нал уромын, фæлæ, æвæдза, фæд мидæмæ цæуы, уæд уын дзæгъæлы змæнтын, коммæ нæ кæсын аив нæу». Барастыр сразы.
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.
